Samurajowie - Kim byli?
Samurajowie są do dziś silnie obecni w kulturze japońskiej i stanowią istotny element dziedzictwa narodowego tego kraju. Ich obraz przetrwał w literaturze, filmach, sztukach walki i ceremoniach, a także w sposobie myślenia o honorze i lojalności w Japonii. Kim byli słynni Japońscy wojownicy ?
Samurajowie w pełnym rynsztunku (XIX wiek)
(żródło: https://ciekawostkihistoryczne.pl/2023/05/03/jak-uzbrojony-byl-samuraj/)
Krótka historia:
Samurajowie byli klasą wojowników feudalnej Japonii, którzy odgrywali kluczową rolę w społeczeństwie japońskim przez wiele wieków. Słowo "samuraj" pochodzi od japońskiego czasownika saburau, co oznacza "służyć". Samurajowie byli pierwotnie wojownikami na usługach arystokracji, ale z czasem stali się potężną i wpływową grupą, często pełniącą rolę administracyjną i polityczną. początki działalności tych wojowników sięgają X wieku, kiedy to zaczęli służyć jako zbrojne ramię japońskiej arystokracji. Początkowo byli najemnikami lub wojownikami lokalnych władców, aby w XVII wieku, po zjednoczeniu Japonii przez ród Tokugawa, samurajowie stali się częścią sztywniej zorganizowanego społeczeństwa feudalnego. Wielu z nich zamieniło miecze na administracyjne obowiązki, gdyż kraj w dużej mierze trwał w pokoju. W XIX wieku, po otwarciu Japonii na Zachód i modernizacji w okresie Meiji, rola samurajów stopniowo zanikała. Zniesiono przywileje samurajów, a ich miecze (katany) straciły na znaczeniu. Ostatecznie samurajowie przestali istnieć jako odrębna klasa społeczna. Dzisiaj naszą wyobraźnie pobudzają liczne historie i legendy o ich dziejach.
Kultura samurajów:
Choć samurajowie byli przede wszystkim wojownikami, to ich kultura była niezwykle bogata i zróżnicowana. Wielu z nich zajmowało się sztuką, literaturą i poezją. Od połowy XVII wieku w japońskiej literaturze pojawił się charakterystyczny rodzaj wiersza haiku, często pisywany przez samurajów i czytany na prywatnych spotkaniach. Inną popularną sztuką wśród wojowników było kabuki - tradycyjny japoński teatr, w którym role kobiece odgrywali mężczyźni lub młodzi chłopcy, podobnie jak w zachodnioeuropejskich teatrach.
Podstawą etyki samurajów był niezwykle surowy i honorowy kodeks bushido (dosłownie "droga wojownika") - zbiór zasad, jakimi powinien kierować się prawdziwy wojownik. Choć przez wieki przekazywany był ustnie, dopiero w XVII wieku został spisany. Bushido nakazywał m.in. wierność panu, odwagę w walce, opanowanie emocji, prawdomówność i honorowe postępowanie. Samuraj nie mógł okazywać strachu przed śmiercią - w razie hańbiącego czynu lub utraty honoru, miał prawo popełnić seppuku, czyli rytualne samobójstwo. Honor i sławę ceniono bardziej niż życie.
Nieodłącznym elementem każdego Samuraja był jego miecz, katana. Związanych z nim było wiele rytuałów, począwszy od ceremonii oczyszczenia miecznika, przez specjalne szaty noszone podczas wykuwania, po zakaz wyjmowania katany z pochwy bez przelania krwi. Samurajowie otaczali swoje miecze głęboką czcią i byli z nimi silnie związani. Mówiono, że daishō (komplet mieczy) stanowią duszę wojownika. Bron miała dawać samurajowi poczucie pewności i była symbolem jego statusu społecznego. Samurajowie byli starannie szkoleni w sztukach walki, takich jak kenjutsu (walka mieczem), łucznictwo, jazda konna, a także w sztukach literackich i filozoficznych.
Przykładowe nihon-tō (katana i wakizashi) tworzące razem komplet (daishō)
(źródło: https://ciekawostkihistoryczne.pl/2023/05/03/jak-uzbrojony-byl-samuraj/)
Charakterystycznym elementem uzbrojenia Samurajów była również ich zbroja, znana jako ō-yoroi (大鎧) lub dō-maru (胴丸), była kluczowym elementem ich wyposażenia, zaprojektowanym nie tylko do ochrony, ale także do umożliwienia mobilności na polu bitwy. Zbroje samurajów, składały się z wielu elementów, a ich wygląd i konstrukcja ewoluowały przez wieki w odpowiedzi na zmiany w technikach walki i uzbrojeniu.
Główne elementy zbroi:
Kabuto (兜) – Hełm:
- Kabuto był jednym z najbardziej charakterystycznych elementów zbroi samurajów. Wykonany z wielu warstw metalu, miał na celu ochronę głowy przed uderzeniami. Kabuto często posiadało wyszukane dekoracje, takie jak rogi czy maski, które miały na celu zastraszenie przeciwników. Z przodu hełmu często umieszczano ozdobne emblematy, na przykład mon (herb rodowy).
Menpo (面頬) – Maska ochronna:
- Menpo była to metalowa maska chroniąca twarz samuraja. Często pokryta była laką, aby zwiększyć jej wytrzymałość. Niektóre menpo miały przymocowane sztuczne wąsy, co nadawało wojownikowi groźny wygląd.
Dō (胴) – Pancerz na tors:
- Dō, czyli pancerz na tors.
Samurajowie odgrywali kluczową rolę w historii Japonii, będąc nie tylko elitarną klasą wojowników, ale także ważnymi liderami politycznymi i administracyjnymi. Przez wieki stanowili fundament feudalnego systemu, gdzie ich lojalność wobec daimyō (panów feudalnych) oraz przestrzeganie kodeksu bushidō kształtowały kulturę i wartości japońskiego społeczeństwa. Ich wpływ na politykę i militaria trwał aż do okresu Meiji, kiedy to rozpoczęła się modernizacja Japonii i stopniowy upadek systemu feudalnego, w którym samurajowie odgrywali główną rolę.
Przykładowa zbroja Samuraja
(źródło: https://katorishintoryu.pl/artykuly/yoroi-czyli-zbroja-samuraja-jego-prawdziwy-symbol/)